Waar is de kritische consument?

Ik kies bewust. Sinds kort schreeuwt die kreet ons tegemoet vanaf allerlei eetwaren. Wie bewust is eet gezond en diervriendelijk. Maar dit soort bewust consumentisme ontbreekt totaal in die andere vleesindustrie: die van de porno. Toch weet ik zeker dat heel veel mannen en alle vrouwen behoefte hebben aan een vergelijkbaar keurmerk voor de pornowereld: “Free of Fake, only real passion” of “NO Nep”De documentaire over Deep Throat liet goed zien hoe prikkelende films in de jaren vijftig en zestig een onbeduidend randverschijnsel waren, die gemaakt werden door artistieke mensen die zich wilde afzetten tegen de gangbare truttigheid.  De pornofilm was het domein van een kleine undergroundbeweging en kon alleen geconsumeerd worden in groezelige achterafbioscoopjes, die meestal illegaal waren. Maar met Deep Throat, die in de grote bioscopen werd vertoond, werd de zucht naar het grote geld wakker geschud en ontstond er een complete industrie met de daarbij passende massaproductie.

Enkele getallen uit het Youtube filmpje The Hiden Numbers of the Porn Industry on the Web: 12% van alle websites op internet is porno en 35% van alle downloads bevat porno. In totaal zijn er ongeveer 372 miljoen pornowebsites. Deze worden voor 72 % door mannen en voor 28 % door vrouwen bezocht. (Deze cijfers gelden voor 2006)

Door Deep Throat kwam de pornofilmindustrie goed op gang, maar door internet wordt deze industrie zwaar onder druk gezet. Dat heeft tot gevolg dat er nog meer, nog korter en nog goedkoper geproduceerd moet worden. Je kunt je voorstellen dat dit niet ten goede komt aan de kwaliteit. Een citaat uit het artikel “Porno per minuut moet seksbranche redden”  in het NRC van 12 januari 2008: Pornoconsumenten raken uitgekeken op complete speelfilms en gaan via het web op zoek naar losse scènes om aan hun gerief te komen. “Het is een kwestie van get in, get off and get out,” vat Cohen samen. Oftewel: inloggen, klaarkomen en uitloggen. Dat patroon ziet hij terug op Hotmovies.com, waar content verkocht wordt van 1.800 verschillende pornomakers. “Klanten zoeken op steekwoorden. Ze tikken bijvoorbeeld ‘leer’ en ‘spanking’ in en bekijken dan een filmpje. Ze letten echt niet op welke studio het geproduceerd heeft of welke actrice er in speelt.” Schijnbaar is er veel vraag naar korte, smaakloze filmpjes op internet, want de productiemachine draait maar door. Lees: Internet houdt huis in porno-industrie

Een grote industrie, waar veel geld in omgaat, moet ook reclame voor zichzelf maken, met als gevolg dat we gevraagd en ongevraagd spotjes op de televisie zien, of binnen twee muisklikken op internet met onze neus in de bewegende vleesdelen belanden.

Zeven jaar geleden begon ik met Shespot, een platform op internet, waar vrouwen het voor het zeggen hebben en waar vrouwen kunnen laten zien wat zij opwindend en erotisch vinden. Ik wilde ook aandacht besteden aan films die vrouwen aanspreken en waarvan vrouwen in de juiste mood  komen. Zonder enige kennis van zaken bestelde ik zes films via internet, die ook geschikt voor vrouwen zouden zijn. Ik worstelde mij er doorheen en vond het allemaal bagger, afstotend en onappetijtelijk. Ze bevestigden eigenlijk mijn mening dat porno niet mijn ding was. Slechts in één film speelde een vrouw mee die er duidelijk uitsprong. Dit was geen standaard pornoactrice: ze was anders, ze had wat, iets zeer speciaals. Ze had er duidelijk zin. Ze was natuurlijk, geestig, inspirerend en je zag duidelijk dat ze veel plezier had in het opgeilen van de heren en het hele seksspel dat daaruit voortkwam.

Ik moest dus op een andere manier op het spoor komen van films die vrouwen wél zouden aanspreken. Dus ik ging me oriënteren bij vrouwvriendelijke seksshops. Op internet vond ik Engelstalige sites waar films voor vrouwen werden besproken en aangeraden. Ik sprak met Fransje van boekhandel Vrolijk, die veel kennis had op het gebied van pornofilms in de homo en lesbische wereld. Ik bezocht de plaatselijke videotheek, dook achter de gordijntjes en ging praten met de mensen achter de balie. Ik zocht de cultvideotheek op en liet me ook daar adviseren. Al snel had ik diverse titels te pakken die meer kans van slagen hadden. Maar om tot een selectie te komen kon ik niet alleen op mijn eigen oordeel afgaan, dus organiseerde ik een pornobioscoopmiddag bij mij thuis. Ik nodigde een aantal vrouwen uit en presenteerde mijn voorselectie van seksfilms. Het werd een zeer interessante sessie. Heftige discussies en intieme ontboezemingen wisselenden elkaar af. Een film werd pas goedgekeurd om op Shespot vermeld te worden als we er allemaal achter konden staan. Zoveel vrouwen, zoveel smaken, maar op het eind waren we toch eensgezind, ondanks de verschillende invalshoeken. Ik ben die sessies blijven organiseren, om de twee maanden.  Het resultaat is dat er nu meer dan honderd recensies van films op de filmrubriek van Shespot staan, verdeeld over verschillende rubrieken, van erotische speelfilm, tot mainstream porno, van porno voor vrouwen tot bdsm-films.

Vorig jaar op het Women Inc. Festival hebben we in de beurs van Berlage een workshop georganiseerd voor vijfenzeventig vrouwen. Vijf fragmenten van vijf minuten hebben we daar vertoond, uit de top Shespot selectie. Uiteindelijk zaten er meer dan honderd vrouwen in de zaal, die de fragmenten bekeken. Er werd gestemd: groen was opwindend, wit betekende mooie film, maar niet opwindend en rood stond voor walgelijk. En natuurlijk was er ruimte voor discussie, want waaróm vrouwen een film opwindend vinden en wat ze eigenlijk verwachten van een seksfilm is nog vele male interessanter. De resultaten waren niet verrassend: Vrouwen willen wel degelijk seksfilms zien maar deze moet wel beantwoorden aan hun smaak. Geen plastic barbies met gemaakte poses, die met zaadvragende ogen de camera in kijken. Maar echte mensen, die opgaan in elkaar, waar de passie van het scherm afvliegt, met verrassing en afwisseling en ook veel aandacht voor de spanningsopbouw bij de man.

Over dit onderwerp praat ik ook vaak met mannen en de meesten uiten zich gelijk in verontwaardiging over de gevoelloze en fantasieloze standaard in het huidige pornoaanbod, dat eerder lachwekkend dan opwindend is. Als ik hun verhaal goed beluister, dan hebben zij eigenlijk voor een groot deel dezelfde wensen als vrouwen. Echte passie, geen nepacteerwerk, geen plastic tieten. In gesprek met een mannelijke seksuoloog bleek ook hij af te knappen op het moment dat een pornoactrice in volle actie je recht in de ogen kijkt.

De vrouwelijke consument is misschien voor de pornoindustrie geen serieuze stem, waar rekening mee gehouden hoeft te worden. Want hoeveel vrouwen kopen zelf seksfilms? De meeste vrouwen kijken immers mee met de man. Maar er zijn óók veel mannen die heel wat anders willen zien dan de standaard rampentamp. Waarom hoor je daar geen geluid van? Komt dat soms omdat er niemand naar porno kijkt? Want iedereen heeft dan wel een mening over porno maar wanneer je het recht op de man af vraagt, dan wil niemand spontaan en volmondig bekennen een pornoconsument te zijn.
Wordt het niet eens tijd deze schaamte van ons af te gooien? Tijd voor de stem van vrouwen en mannen sámen? Laten we ons opstellen als kritische consumenten en de discussie opengooien. Laten we gezamenlijk een vuist maken. Hoe komt het dat we nog steeds overstroomd worden met telkens dezelfde pulp, die in wezen niemand wil en die niemand met écht plezier bekijkt?

Kritische consumenten moeten hun stem laten horen.
Want de vraag bepaalt immers het aanbod!